Terwijl veel mensen zich mei vorig jaar zorgen maakten over het alsmaar voortdurende olielek in de Golf van Mexico, blijkt nu dat er elders op de wereld soortgelijke lekken bestaan die al veel langer hun schadelijke inhoudt de wereld in pompen. In de Noordzee spuit een gaslek al twintig jaar het extreme broeikasgas methaan de zee in. In de woestijn van Turkmenistan lekt een gasveld al 39 jaar aardgas. Beide gaten zijn niet te dichten. Methaan is als broeikasgas 20 tot 30 keer schadelijker dan CO2, maar er is vooralsnog geen enkel onderzoek gedaan naar de hoeveelheid methaan die in de atmosfeer komt en wat de effecten daarvan zijn op het milieu.
In zijn kantoor in Kiel volgt wetenschapper Peter Linke de megaramp in de Golf van Mexico in real time. Het beeldscherm van een van de laptops toont 24 op 7 live-opnamen van de onderwatercamera in de Golf: ondanks de afzuigkap die erover is geplaatst schiet de oliestraal het water in.
Een ander beeldscherm toont Peter Linkes eigen onderzoeksfilm: uit een krater in de Noordzee stroomt het broeikasgas methaan. Er is geen stolp die probeert het gas op te vangen. Het boorgat dat Linke aan het Leibniz-Institut für Meeresbiologie onderzoekt ligt midden in de Noordzee
Ongeveer 140 Kilometer voor de Schotse kust borrelt het methaan uit de zeebodem. Op 20 november 1990 waren de ingenieurs van Mobil Oil (tegenwoordig Exxon Mobil) vanaf hun boortoren in de grond beginnen boren. In plaats van olie stuitten ze op aardgas. Wat volgde was een explosie die een krater van 15 meter in de bodem sloeg. Daaruit borrelt nu al bijna 20 jaar gas omhoog.
De gasbellen zijn zo groot dat de Britse regering het gebied op de zeekaarten als gevarenzone heeft laten markeren. Toch besloot Peter Linke vier jaar geleden met een onderzeeër naar de krater te varen. Hij zag hoe spiraalvormige methaanzuilen zich een weg naar de oppervlakte baanden. De gasstromen sleurden de onderzeeër van de onderzoeksgroep met zich mee. “Het was als een achtbaan,” herinnert Linke zich.
Ongeveer een derde van het methaangas geraakt aan de oppervlakte. De rest wordt door het zeewater geabsorbeerd. In de lucht gedraagt methaan zich als een broeikasgas. Het verhindert dat de zonnewarmte wie door het aardoppervlakte wordt weerkaatst terugstraalt naar het heelal en warmt zo de aarde op. Methaan is 20 tot 30 keer schadelijker voor het klimaat dan CO2. De meeste methaan wordt komt in de atmosfeer terecht door de intensieve landbouw en veehouderij. Runderen en rijstplantages produceren grote hoeveelheden van het goedje.
Hoeveel methaan er de afgelopen 20 jaar uit het boorgat in de Noordzee is gestroomd kan niemand zeggen. Er zijn geen lange termijn-studies uitgevoerd. Slechts twee onderzoeksteams hebben er tot nu toe metingen uitgevoerd. Beide stelden vast dat de methaanconcentraties rondom de krater 1000 keer groter zijn dan de natuurlijke hoeveelheid methaan in zeewater.
“We wilden Exxon Mobil wakkerschudden,” zegt Linke. Hij werd vier jaar geleden, na het publiceren van zijn onderzoeksresultaten, door de oliemaatschappij uitgenodigd in Londen. “Ze hebben mijn verhaal stomverbaasd aangehoord, voelden zich echter geenszins verplicht er iets aan te doen.”
Het onderzoek naar het gaslek door Exxon Mobil en de Britse regering werd al in 1998 stopgezet. Er zou geen gevaar voor het milieu bestaan, aldus een woordvoerder van het Engelse ministerie van energie en klimaatbescherming.
Het ministerie bestudeerde echter alleen de effecten voor het leven in zee. Daar is het gas ongevaarlijk. Methaan is voedsel voor mosselen, honderden zalmforellen verschuilen zich achter de gaszuilen voor de vissersboten. Het ministerie was echter niet geïnteresseerd in de effecten van het methaan in de atmosfeer en heeft daar geen metingen naar gedaan. Het is dus onbekend hoeveel methaan er in de atmosfeer stroomt en welke effecten dit heeft op het klimaat.
Nadat het Leibniz-Instituut vier jaar geleden waarschuwde voor de effecten van het methaan op de klimaatverandering, bekeken Engelse onderzoekers van de Britse regering de krater. Op hun luchtopnames is te zien hoe het gas uit de zee opborrelt. Voor de komende herfst staat een nieuw onderzoek gepland, aldus een woordvoerder van het ministerie. Het gat te dichten is nooit een optie geweest: men beschikt niet over de juiste apparatuur. Linke bevestigt dat: “En al zou men een van de lekken dichten, dan zoekt het gas zich wel een nieuwe weg omhoog.”
De Poort naar de hel, in de woestijn in Turkmenistan
Niemand weet hoe lang de gasbel zal blijven lekken. In de woestijn van Turkmenistan (Darvaza) stroomt al 39 jaar methaan uit een verkeerd gezet boorgat. De Sovjets besloten het gas aan te steken, zodat in plaats van methaan het minder schadelijke CO2 in de atmosfeer terechtkomt. Op een oppervlakte zo groot als een voetbalveld slaan de vlammen de lucht in. De lokale bevolking noemt het lek dan ook de ‘Poort naar de hel’.
Bron: http://www.zeit.de